Wat is dit jaar snel gegaan zeg! Ik ben net terug van een heerlijke wintersportvakantie in de Alpen en heb immens genoten van een Witte Kerst. Vandaag is de laatste dag van het jaar en heb nu even tijd om terug te blikken op 2019 voordat het drukke leven weer begint.
Na wat wikken en wegen ben ik dit jaar gestart met de opleiding tot Vinoloog (SDEN4) aan de Wijnacademie. Als ICT-er kom ik niet echt uit de branche maar als wijnliefhebber heb ik meer en meer interesse gekregen in de achtergronden rondom wijn. Na twee jaar geleden SDEN3 te hebben gedaan met een collega via het Wijninstituut bij de Hotelschool in Den Haag wil ik het nu toch graag professioneel afronden. De afgelopen jaren heb ik verschillende wijnreizen gemaakt en deze zomer in Spanje wat wijnproducenten bezocht en ook gekeken naar een charmante te koop staande Finca met wat wijnstokken. Maar ja, het werk gaat hier ook door en de openingsdag van de Wijnacademie diende zich ook aan.
Op de openingsdag krijg je het lesmateriaal uitgereikt en wordt door docenten uitleg gegeven over de studie en kun je kennismaken met medestudenten tijdens de lunch en onder het genot van glaasje bubbels. De opleiding tot Vinoloog kan gevolgd worden na het behalen van SDEN 3 (Wijnbrevet), WSET 3 (Advanced) en/of soortgelijke opleiding aan de Hotelschool. Om de week wordt er lesgegeven in Maarn en de andere week wordt er geproefd met de proefgroep. (er zijn vervelendere tijdsbestedingen!) Maarn is een behoorlijk stukje rijden vanuit het Westen en zeker op maandagmorgen. Vroeg vertrekken dus! Om tien uur begint de les met blindproeven, het analyseren en het gezamenlijk bespreken. Na de lunch krijg je behoorlijk wat theorie en is het wederom proeven irt het onderwerp. Scherp blijven en uitspugen is een must want zo’n dag is behoorlijk intensief.
De studiemappen bestaan uit de volgende modules:
- Module 1 wijnbouw, vinificatie en Frankrijk
- Module 2 overige landen van Europa
- Module 3 wijnlanden buiten Europa, wetgeving, wijn en prijs,
gezondheid, marketing - Module 4 organoleptisch / analytisch proeven
De wijnacademie bestaat in studiejaar 2019/2020 uit een A en een B groep die om de week les krijgen van professionele en gecertificeerde docenten. Eén groep bestaat uit circa 65 personen en dat is best een aardig aantal. Beide groepen zijn ingedeeld in de windstreken en de proefgroepen per postcoderegio. Ik zit in groep A en in de proefgroep ‘Bollenstreek’ (Katwijk, Rijnsburg, Leiden, Noordwijk, Noordwijkerhout etc.). Een leuke gevarieerde groep van negen personen die elkaar (proberen) om de week op maandagavond te ontmoeten om wijnen te proeven uit behandelde of nog te behandelen regio’s. Meestal +/- 4 rood, 4 wit, mousserend en/of versterkte wijnen.
De meeste studenten komen uit de wijn- of hospitality branche. Ze werken bij restaurants als (toekomstige) sommeliers of bij wijnwinkels, wijnbars, wijnproducenten, hotels etc. en hier en daar wat verdwaalde ICT-ers (en binnen de wijnbranche liggen heel wat interessante mogelijkheden als het gaat om AI, Machine Learning, App technologie, digitalisering etc).
Het eerste half jaar is snel voorbijgegaan en de lessen starten weer op 6 januari 2020 met in maart de eerste examens. Het is een pittige en geen goedkope opleiding waarbij je bewust moet zijn dat je er echt tijd voor moet reserveren. De lessen en de hoeveelheid lesmateriaal gaan in een behoorlijk tempo aan je voorbij en het herhalen en blijven proeven is geen overbodige luxe. Ik merk dat je er de ene keer beter in zit dan de andere keer. Soms kan je haarfijn proeven en omschrijven, soms totaal niet. De laatste les hadden we examengericht proeven waarbij iemand uit de groep gekozen wordt om de proefnotitie voor te leggen. Zo had ik de eer als eerste de wijn te omschrijven (met microfoon voor +/- 65 man). De notitie was goed maar ik ging twijfelen omdat er in de middag de Bordeaux zou worden behandeld. (je moet nl. kiezen uit 3 mogelijkheden). Ik ging er van uit dat het wel een Bordeaux zou moeten zijn terwijl de proefnotitie totaal anders was. De docent vroeg nog: ‘kijk nog eens naar je proefnotitie’? Ik schoot van de Rhone (Grenache) naar de Bordeaux en koos voor een Bordeaux (Merlot) aan de rechteroever. Vervolgens werd er aan de groep gevraagd: ‘is er iemand die het hier mee eens is’? Wat denk je? Niemand natuurlijk! Haha.
Hier leer je wel van! Het zet je met beide benen op de grond en daarom is herhalen en goed organoleptisch proeven en beschrijven heel belangrijk. En, dan nog… proeven is een symbiose van zintuigen en hersenen, theorie en praktijk. Een spel van geur, smaak, structuur, tast, kleur, herinnering en time intensity. Het scheiden van primaire, secundaire en tertiaire aroma’s die via reukzenuwen in de neus en de vier soorten smaakpapillen in de mond informatie sturen naar de hersenen. Wat registreren je hersenen en hoe interpreteer je het?
Er zijn nl. zo enorm veel verschillende wijnen, geuren en smaken dat je door de bomen het bos niet meer ziet als je een lekker wijntje wilt drinken of bestellen. En ‘lekker’ is vaak een bevestiging van je eigen smaakprofiel terwijl er nog zoveel aan wijn te ontdekken valt. De hoeveelheid aan druivenrassen, wijnregio’s, vinificatietechnieken en productiejaren maken het er ook niet makkelijker op. Zeker niet in tijden waar de wijnbranche ook nog eens onder druk staat door klimaatschommelingen, toenemende concurrentie, kostbare productieprocessen en belastingheffingen.
Genieten van een wijn is één ding, weten wat je drinkt of iemand iets voorzetten is een tweede. Ongeacht dat je veel info kunt achterhalen via Internet, boeken, cursussen en ervaring, is een paradigma en structuur voor het opdoen van wijnkennis geen overbodige luxe. Hierbij komt toch echt een goede studie om de hoek kijken zoals een geaccrediteerde opleiding aan de Wijnacademie.
We leren alcoholpercentages inschatten met kennis van de regio, wetgeving en vinificatie. Zuren, zoeten, bitters en de reactie van het speeksel geven verschillende indicaties. Moet je wel of niet karaferen of decanteren? Zitten er vreemde luchtjes aan en zo ja wat is dat dan? De waarnemingen worden op papier gezet en deze kunnen identificerend, selecterend, controlerend, beschrijvend en waarnemend zijn. Zijn er ook nog psychologische factoren die van invloed zijn op de analyse zoals de vorm van de fles, merknaam, omgeving, kurkvorm, medeproevers etc.
Wijnen kunnen ook onderworpen worden aan verschillende smaakonderzoeken door technologische/chemische analyse van aanwezige stoffen (+/- 600) en medische-fysiologische aspecten zoals de werking op het lichaam. De verbindingen tussen de aanwezige stoffen zijn echter moeilijk waar te nemen door systemen die wel weer door de mens waargenomen kan worden. Er komt dus best wel wat bij kijken om een wijn objectief te beoordelen ipv van ‘lekker’ of ‘bweeh’.
Er is zelfs waar te nemen dat stoffen in een wijn bepalen of de wijn daadwerkelijk uit het jaar is dat op het etiket staat of bv is vervalst. Zo kennen de kernproeven in de jaren 50/60 en de ramp in Tsjernobyl of Fukushima een behoorlijk toename van de radioactieve isotoop 137 van Cesium. Wijnen voor 1950 hebben dit isotoop niet! Je moet het maar weten… (Bron Prof. Kees van Leeuwen & Fukushima’s nuclear signature found in California wine / )
Samengevat: in een relatieve korte tijd heb ik aan de wijnacademie veel geleerd en dat had ik zeker niet willen missen. Dit was het eerste halfjaar en op 2 maart 2020 dienen de eerste examens al aan. Het niveau is pittig, professioneel en de onderlinge sfeer is zondermeer prettig. Met de proefgroep hebben we leuke en interessante proefavonden gehad. Andere wijnliefhebbers leren kennen en waarderen ongeacht leeftijd, achtergrond en cultuur. Het is best intensief naast een drukke werkkring maar ik zie zeker de meerwaarde er van in en deze hobby verder uitgroeien tot iets moois buiten de ICT of juist in combinatie! Maandag 5 januari beginnen de lessen weer en kijk er nu al naar uit en hoop de opleiding volgend jaar af te ronden! Alvast een goed wijnjaar 2020 toegewenst!
Jon Peter van den Oever
Rijnsburg, Oudjaar 2019