Een masterclass vond plaats over het relatief onbekende wijnland Moldavië. Cees van Casteren MW deed de presentatie, de organisatie was in handen van communicatie en PR bureau PitchPR voor Wine of Moldova. De sessie vond plaats in het Maurits Hotel Amsterdam en werd afgesloten met een lunch onder begeleiding van Moldavische wijnen. Voor Anne-Wies.nl doet Jon Peter van den Oever verslag van de masterclass.(eerder verschenen op anne-wies.nl)
We zitten in een mooi collegezaaltje van het voormalige Zoölogisch Museum Amsterdam (ZMA, Instituut voor Taxonomische Zoölogie) van de UvA. Het is recent omgebouwd tot een modern en hippe hotspot van de hostelketen ‘Generator.’ Er zijn ongeveer 35 wijngenoten aanwezig die hun plaats innemen en welkom worden geheten door Robert Verhoeven van PitchPR.
Hij vertelt dat deze sessie een (nieuwe) Kick-Off in Nederland is voor Moldavische wijnen en dat er nog vele flessen op zijn kantoor liggen als we die willen proeven. Het klinkt als een serieuze nieuwe poging het land op de wijnkaart te zetten. Een mooi initiatief dat een aantal andere personen in het recente verleden ook heeft geprobeerd. Cees van Casteren faciliteert de sessie en vertelt dat hij als consultant bij verschillende wijninitiatieven in binnen- en buitenland betrokken is waaronder Moldavië en Georgië. Hij was in een eerder initiatief gevraagd om te participeren in een promotie roadshow van beide landen. Georgië is wat bekender bij het bredere publiek als de bakermat van de wijnbouw maar wat kunnen we van Moldavië verwachten? Laten we even kijken naar wat achtergronden voordat we direct de wijn induiken.
Moldavië
Deze voormalige Sovjetrepubliek ligt ten noordoosten van de Balkan en is ingesloten door Oekraïne en Roemenië. Het land heeft in de geschiedenis veel te maken gehad met Russische, Ottomaanse, Roemeense en Duitse overheersingen en invloeden. Het land kent dan ook verschillende etnische groepen en is een mengeling van verschillende culturen. De kleuren van de vlag zijn identiek aan die van Roemenië behalve het adelaarswapen dat de Latijnse (Romaanse) afkomst symboliseert.
Moldavië heeft in 2016 een handelsakkoord (DFCTA) met de EU gesloten en heeft, net als Oekraïne, het EU-lidmaatschap in 2022 aangevraagd. Met een unaniem akkoord van de EU-leden voor kandidaat lidmaatschap is Moldavië hard aan het werk gegaan voor Europese aansluiting. Als kandidaat moet je voldoen aan een aantal richtlijnen die bekend staan als de ‘criteria van Kopenhagen’. Dat betekent:
- Een stabiele democratie
- Een functionerende markteconomie
- Instemming met de wetten en regels van EU
- Invoering van de euro
Om hieraan te kunnen voldoen moet corruptie structureel worden aangepakt en dat is iets hardnekkigs dat zich voordoet in alle (voormalige) Sovjetstaten. Human trafficking in Oost-Europa is zo’n voorbeeld waar de laatste jaren hard tegen op wordt getreden via verschillende programma’s van justitie, politie en samenwerkingen met de EU en Europol. Moldavië is het armste land van Europa en heeft ook nog eens, door de oorlog in het buurland, te maken met een inflatie van 35% en torenhoge energiekosten. Het heeft geen eigen energiebronnen en is totaal afhankelijk van de toevoer van gas en olie uit het buitenland. De bevolking moet bezuinigen op verwarming en licht omdat een groot deel van het, toch al minimale, salaris hieraan op gaat. Sinds de oorlog in het buurland zijn vele jongeren weggetrokken op zoek naar een beter bestaan terwijl het land tienduizenden vluchtelingen heeft opgevangen uit de Oekraïne.
Dat is niet iets waar je direct aan denkt als je in het vrije Amsterdam op een maandagmorgen met vakgenoten wat wijnen mag proeven.
Wijnland Moldavië
Even terug want het gaat tenslotte over Moldavië als wijnland! Een land met een prachtige natuur en grote potentie op wijngebied waarvoor verschillende programma’s en initiatieven zijn gestart om het land op de kaart te zetten voor de export, toerisme en industrie. De EU heeft voor de lidmaatschapsaanvraag een kleine €512M euro toegekend om dit proces te ondersteunen en nog eens een €160M voor macro economische investering. Later heeft het land nog verschillende leningen van de Europese Investerings- en ontwikkelingsbank van respectievelijk €425M en €777M gekregen vanwege de energiecrisis en de oorlog in de Oekraïne. Vandaar dat ook in juni dit jaar een grote Europese Politieke Top in Moldavië werd georganiseerd, waaraan 45 landen deelnamen, om te praten over vrede en veiligheid in deze regio.
Foto: wineofmoldova.com
Wine of Moldova, de masterclass
Moldavië heeft circa 3 miljoen inwoners en een oppervlakte van 33.846m2. Het land heeft een continentaal klimaat waarin de zwarte zee een matigende invloed heeft. Het is een glooiend landschap waarvan de hoogste heuvel 430 m bedraagt (Balanesti). Er zijn veel meren en de grond is zeer vruchtbaar (zwarte aarde), wat minder wordt richting het zuiden. De levensaders zijn de rivieren de Dnjestr en de Proet die langs de Oostelijk en Westelijke grens een natuurlijke afscherming vormen.
Foto: wineofmoldova.com
Het land heeft een rijke historie en ook een wijncultuur die, net als Georgië, teruggaat tot zeker 7 eeuwen voor Christus. In de 19e eeuw trokken er veel Duitsers, Fransen, Grieken, Duitsers, Zwitsers en Armeniërs naar Moldavië vanwege financiële ondersteuning voor wijnboeren. De aanplant nam toe met meer bekende Franse rassen als dan wel inheemse. Ook Moldavië werd behoorlijk getroffen door de druifluis en meeldauw.
Na 1945 werd in Moldavië veel wijn geproduceerd met hybride rassen (91%) via Kolchozen waarin de wijnboeren samenwerkten en iets van de opbrengst terugkregen. Hoofdzakelijk gericht op massavolume met Rusland als afzetmarkt. Het wijngaardareaal lag toen op de 100.000 ha, de kwaliteit was laag maar men had recht op een woning (boerderij) met wat dieren om zelf te voorzien. Nu heeft het land ongeveer 160.000 ha wijngaarden waar zo’n 50 druivenrassen verbouwd worden. Echter, iets meer dan 100.000 ha is echt voor commerciële wijnbouw. Er zijn in Moldavië ongeveer 200 wijnbedrijven, 59.000 wijnboeren en de wijnsector wordt door een privaat – publieke organisatie de ONVV (National Office for Vine and Wine) aangestuurd. Het is qua areaal en productie van 2 miljoen hl per jaar een serieuze speler van formaat.
Moldavië, geen kleine speler
Cees neemt ons verder mee in een presentatie over 10 onderwerpen die we moeten weten over wijnland Moldavië zoals locatie, landschap, wijngeschiedenis en de transitie van een traditionele Sovjetrepubliek naar en potentieel EU-land. De wijnsector is van uitermate belang voor de export van Moldavië met een omzet van €155M en bijna 15% van de werkende bevolking is actief in de wijnsector. Het is de 6e wijnproducent van Europa en de nummer 16 van de wereld. Geen kleine speler dus en dat verklaart dat het de grootste wijnoppervlakte dichtheid ter wereld heeft. Het schijnt zelfs, zo laten we ons vertellen, dat het de tweede riesling en de derde pinot noir producent van de wereld is (maar als ik kijk naar de cumulatieve mondiale aanplant liggen de verhoudingen toch iets anders).
Het ONVV is ook verantwoordelijk voor de wijnclassificaties. Moldavië kent er 4:
- PDO (Protected Designation of Origin)
- PGI (Protected Geographical Indication)
- Wine of Moldova
- Wine
De productie is voor 70% wit en 30% rood.
Er zijn 4 beschermde gebieden:
- IGP Codru (2687 Ha, 27%)
- IGP Valul Lui Traian (3520 Ha, 35%)
- IGP Stefan Voda (1304 Ha, 13%)
- IGP Vidin (2507 Ha, 25% voor wijndistillaten maar dan als regio geheel Moldavië)
Kilometers wijngangen
Het land is zeker bekend om de grootste wijnkelders c.q. wijngrotten in de wereld. Deze voormalige kalksteenwijnen (Milestii Mici 255km en Cricova 120km) werden door de Sovjets na de oorlog gebruikt voor de opslag en conserving van de wijnen van de wijncoöperaties. Die van Cricova ligt een kleine 80m onder grond en bevat nog restant collecties van de wijnen die Herman Göring had geconfisqueerd waaronder zelf de oudste fles, een koosjere rode wijn uit Jeruzalem 1902. Er ligt zelfs ook een behoorlijke collectie van Vladimir Poetin die daar zijn 50ste verjaardag vierde. Zijn foto is weggehaald na de inval in de Oekraïne. Joe Biden, John Kerry, Angela Merkel en zelfs Zelenski hebben er wijnen liggen. Zie het als een alternatief voor een Zwitserse bank of een goudreserve maar dan voor en door wijnen. Milestii Mici bevat zelfs de grootste wijncollectie ter wereld met 2 miljoen flessen (Guinness Book of Records). Zeker een bezoek waard.
De imposante keldergangen van Cricova. Foto: wineofmoldova.com
Toeristisch Moldavië
Moldavië heeft grote potentie als wijnland en zeker als toeristische regio. De meeste toeristen kwamen uit Rusland en die laten het nu totaal afweten. Daarentegen neemt die van Roemeense en Oekraïense toeristen weer toe. Er zijn tegenwoordig al zo’n 40 agriturismo’s waar je kunt overnachten en kennis kunt maken met de Moldavische wijnen en cultuur. Toch is het voor het land een uitdaging om zich te onderscheiden van de bekende en klassieke wijngebieden en dat is zonde. Een land met zo’n belangrijke wijngeschiedenis en cultureel erfgoed verdient de aandacht en de juiste spelers en contacten in het Westen. Fred Nijhuis heeft zich hier ook al eens in gemengd en met Cees van Casteren, PitchPR en Wines of Moldavië zou het toch een nieuwe fase in kunnen gaan! Het land mag wel meer gemonitord worden en aandacht krijgen op wijninstituten. Maar dat geldt überhaupt voor Oost Europese wijnen.
Foto’s: wineofmoldova.com
Moldavische wijnen wit
De 1e wijn die we aangeboden aangeboden krijgen is de Cricova Vin Spumante de Calitate Classic 2020. Een mond vol. Een methode traditonelle van 40% pinot noir en 60% chardonnay met 36 maanden rijping sur lie. De spumante heeft goede zuren, wat toast en citrus. Een niet verkeerde bubbel die ook wat prijzen heeft gewonnen.
Daarna 2 witte wijnen van feteasca regala (Crama Mircesti 2022 en Vinum Estate 2021) en een pinot grigio (Asconi Sol Negru 2022). De Mircesti is strakdroog met overheersend steenfruit, citrus en peer. Je moet ervan houden. Die van Vinum Estate heeft meer smaak en diepgang, klein bittertje en anijsachtige tonen. Prima wijn voorop een terras of bij een salade. De Asconi Sol Negru is een licht roze jonge wijn met een kleine dosering caberbet sauvignon. Een frisse mix van framboos, aardbei, amandel en crispy citroen. Een aparte afdronk die ik even moet thuisbrengen: is dit een witte wijn waar een beetje rood uit het glas is achtergebleven of een echte rosé?
Moldavische wijnen rood
We gaan door met de rode wijnen en ben benieuwd naar de saperavi’s en feteasca neagra’s. Van Novak Winery proeven we de Feteasca Negra en de Saperavi, beide uit 2021. Andrey Novak is sinds 2016 zelf wijn gaan maken i.p.v. de druiven te verkopen voor bulkwijn, zoals zijn vader deed. Novak kan het best als een boutique winery worden getypeerd waar zowel traditionele als moderne vinificatie technieken worden gehanteerd met zowel de traditionele Franse rassen als ook inheemse rassen zoals de rară neagră, feteasca regală en vergeten rassen als alb de onițcani and floricica. Het wijngoed ligt in het zuiden van Moldavië.
De Feteasca Neagra, meer bekend van de wijnen uit Roemenië, heeft een aparte smaak van vlierbes, bosbes en iets van rabarber. Een droge, mooie wijnstijl volgens Cees.
De Saperavi heeft veel aroma van rood en donker fruit, is wat kruidig en heeft overduidelijk meer byte door de tannine. Het saperavi druivenras is laat rijpend, heeft een donkere dikke schil en is bestand tegen kou. Letterlijk betekent saparavi ‘kleurmaker’ of ‘kleurstof’. Het is dan ook een teinturier en staat daarmee bekend om de diepe kleur, het rode vruchtvlees en door de werking en samenspel van antioxidanten. Ik ben benieuwd wat de wijn over een paar jaar doet. Hij kan wat mij betreft nog even liggen.
We proeven ook een andere Feteasca Neagra, de Vinaria din Vale Motive 2018.De wijn heeft verschillende prijzen gewonnen: goud bij de VINARIUM International Wine Contest in Boekarest in 2022 (waar Cees zelf jurylid was), de Berliner Wine Trophy in 2021 en het Concours Mondial de Bruxelles in 2023. De wijn komt uit de beschermde wijnregio Codru (PGI) in het hart van Moldavië. Het familie wijnbedrijf bestaat 20 jaar en heeft circa 1.000 ha aan wijnvelden. (Ter vergelijking: dit is 3,5 keer groter dan de gehele aanplant van wijngaarden in Nederland!).
Vinaria was met name gericht op de productie van bulkwijnen maar is sinds een aantal jaar ook overgestapt naar de productie van eigen wijnen. De marketing is internationaal gericht met een uitstraling van luxe en beetje posh. Dit is een interessante wijn met tonen van zwarte bes, kers en bramen. Kruidig met lichte houttoets (oud en nieuw eiken).
We gaan naar een spannende wijn, de ‘Freedom Blend’, een Limited Edition blend van saperavi (Georgië), rara negra (Moldavië) en bastardo (Oekraïne) van Château Purcari. Gelanceerd in 2014 als een politiek statement om het 20e jaar van de onafhankelijkheid van Moldavië, Georgië en Oekraïne van de Sovjet-Unie te vieren is de wijn nu tevens een statement tegen de oorlog in het buurland Oekraïne waarvan de grens op zo’n 800m van Chateau Purcari ligt. Een krachtige wijn waarvan de negen maanden hout met koffie en pruim tonen geen afbreuk doen aan het rode fruit van kersen, cranberries. Fris, toegankelijk met forse tannines en ferme body. Deze wijn kan zeker nog wat jaartjes liggen maar zal het zeker goed doen op tafel als ‘verzetswijn’ bij politiek geëngageerde wijnliefhebbers. Ik hoop dat Pitch PR er genoeg op voorraad heeft want dit is een collectors item!
Dan resten ons nog twee wijnen. De Fautor Illustro Rosu 2016 en de Chateau Vartely Taraboste Rosu reserva 2018. Mooie wijnen en beide een blend van cabernet sauvigon en merlot. De eerste is een droge stijl van, naar schijnt, één van de meeste toonaangevende producenten van Moldavië. Een stevige wijn, gerijpt op 12 maanden nieuw Frans eiken met veel aroma van donker en rood fruit in een klassieke Bordeaux stijl. Het doet me denken aan Saint-Émilion en is een mooie eetwijn volgens Cees. Volledig mee eens, een prachtige wijn die ik zeker van de kaart zou willen bestellen!
De blend van Chateau Vartely is ook een wijn in de klassieke Bordeaux stijl. Rijp fruit, krenten, kruidig, cacao met lange finish. Een aristocratische wijn met allure. Deze laatste twee vallen goed in de smaak en tonen aan dat de klassieke rassen zoals merlot en cabernet sauvignon het daar goed doen.
Een bijzonder wijnland
Moldavië verdient meer bekendheid bij het grote publiek maar heeft daarin nog wel een weg te gaan. Fred Nijhuis heeft hier ook al eens uitgebreid over geschreven en ik vraag met af hoe een aantal van deze mooie wijnen goed hun weg zouden kunnen vinden naar afnemers in het Westen. Dit heeft te maken met bekendheid én de smaak van de consument plus wat die bereid is ervoor te betalen. PitchPR heeft samen met Wine of Moldavië en Cees van Casteren een nieuwe poging ondernomen om dit te bewerkstelligen. Een goed initiatief voor een bijzonder wijnland dat zeker de aandacht verdient!
*Jon Peter van den Oever is registervinoloog®, informatiewetenschapper en IT-er en heeft een consultancybureau om kennis digitaal toegankelijker te maken. Als wijnliefhebber deelt hij zijn ervaringen op Instagram en The Wine Taxonomist. Lees hier alle artikelen van Jon Peter.
#JP
Meer info en bronnen:
EU-betrekkingen met de Republiek Moldavië
The wines of Bulgaria, Romania and Moldova€ 35,56
Direct beschikbaar