Crossing the Oceans: leerzame proeverij met topwijnen

‘Crossing the Equator’ heet nu ‘Crossing the Oceans’. Met deze nieuwe naamgeving wil het vakblad Perswijn Noord-Amerikaanse wijnen ook een kans geven om mee te doen met de proeverij van wijnen van het zuidelijk halfrond. Tijdens de proeverij vonden interessante seminars plaats door Lars Daniels MV (Perswijn) en wijnmakers Paula Gonzalez van Pyros (Argentinië) en Jaime de la Barra van Santa Rita (Chili). Meer dan 500 topwijnen konden worden geproefd in de mooie ambiance van de Sint Olofskapel te Amsterdam (NH Hotel Barbizon). Jon Peter van den Oever was erbij.

Carpe Diem: wie kent de uitspraak niet? Kennis opdoen voor wijnprofessionals is nooit verkeerd. Zeker als de kans zich voordoet om het nuttige met het aangename te verenigen. Als je een groot publiek wilt bereiken moet je deze eigenschappen combineren, aldus de Romeinse dichter en wijnliefhebber Horatius (65-8vChr). Het leven is toch al saai en grijs genoeg. Tevredenheid of geluk ligt in het waarderen van de kleine dingen en zo zag hij wijn als een inspiratiebron én de schepper van vrolijkheid in het leven. ‘Geniet nou maar van de dag want je weet nooit wat de volgende dag brengt’. Nou, eens kijken of dit zo’n dag wordt…

Sparkling wines 

Het weer zit in ieder geval mee als ik met een collega vinoloog ben aangekomen op Amsterdam Centraal. Het NH-hotel Barbizon ligt naast de mooie, gerestaureerde basiliek van de Heilige Nicolaas aan de overkant van het Centraal. We zijn wat vroeg en maken van de gelegenheid gebruik om alvast wat wit te proeven voordat het eerste seminar begint.

Engeland: Rathfinny

We zijn getriggerd om Engelse Sparkling wijn van Rathfinny (Sussex) te proeven á la methode traditionelle bij de stand van wijnkopers Fourcroy Nederland. Bijzonder verrassend, fris en kwalitatief zeer goed. Fijne mousse, de goudgele Classic Cuvée 2019, gemberachtig, witte pruim en citroenfrisse afdronk. Dertig maanden op fles gerijpt is deze blend van chardonnay, pinot noir en pinot meunier. De Blanc de Blancs 2019 daarentegen is groengeel en lijkt wat complexer dan de Cuvée, met tonen van citroen, sinaasappel, grapefruit en wat zilt. Ook zesendertig maanden gerijpt. Rathfinny mag trots zijn op deze sparkling wines uit Zuid-Engeland. De zilte toets is te verklaren doordat het wijngoed vlak aan zee ligt en op eenzelfde krijtachtige ondergrond die doorloopt tot in Frankrijk. Het wijngoed bestaat nog niet zo lang en maakt pas sinds 2010 wijn.

Argentinië: van rosé tot torrontes

Dit moeten we toch even vergelijken met een Argentijnse champenoise Rosé Extra Brut Las Perdices uit Agrelo, Lujan de Cuyo, bij de stand van Damaro Wines. Heel aromatisch rood fruit met aardbei en rode kers (70% pinot noir en 30% chardonnay). Goede zuren, zacht en verfrissend bij de toch wat opwarmende zaal. Proeven ook nog even de Sauvignon Blanc Wapisa uit Patagonië, en aromatische houtgelagerde Torrontes uit Salta en Albariño uit Agrelo. Sterke paprikatonen in de Sauvignon Blanc en daar moet je van houden. Ook nog even bij de stand van Horizon Wines eveneens een aromatische Torrontesgeproefd, Colomé 2022 (Calchaqui), en een bijzondere wijn van Bodega Amalaya ‘Blanco de Corte’.  Een blend van riesling en torrontes druiven, mooie zuren en bloemige aroma’s eveneens uit Calchaqui. We komen later terug om nog wat rode wijnen te proeven.

Zuid-Afrikaanse wijntradities

Bij de eerste stand ‘House of Hlela’ van Hlelaroyalwines krijgen een toelichting op deze kleurige Zuid-Afrikaanse boutique wijnmakerij waarvan het eigendom in handen is van een koninklijke Zulu familie(Prinses Ntombifuthi Zulu). Het erfgoed en de passie van Zuid-Afrikaanse wijntradities staan centraal voor de wijnmerken Bukhosi en Delisa. De tijd dringt voor het eerste seminar begint, maar we vertrekken hier niet zonder de Bukhosi Chenin Blanc OVP 2021 te proeven. Een gecertificeerde wijn uit het kwaliteitsprogramma ‘Old Vine Project’ (Rosa Kruger) van wijnstokken die minimaal 35 jaar oud zijn met een SAWIS-certificaat vanwege de strenge testen en analyses tijdens het productieproces.

SAWIS staat voor South-African Wine Industry Information and Systems. Een instelling die op de wijnbouw toezicht houdt. Het gaat met name om de integriteit van de wijnindustrie te behouden en juiste informatie te verstrekken zodat de wijnen ook voldoen aan internationale normen. De wijn smaakt goud(h)eerlijk, fris, fruitig met citrus, mango en zachte Franse houttonen. Heel aangenaam!

Toch ook nog een blend van chenin blanc (15%) met muscat blanc (85%) uit 2023 geproefd. Een aromatische zoete wijn met wat extra kracht en zuren van de chenin blanc. Veel smaak maar de Bukhosi Chenin Blanc is echt top!

Seminars

Het eerste seminar geeft een indruk wat er gaande is in de Golden State in het ‘post Parker tijdperk’ voor wat betreft duurzaamheid. Het laatste seminar geeft een interessant beeld van wijnmakers met een eigen visie op de vinificatie en wijnbouw in Chili en Argentinië.  In beide seminars wordt aangetoond dat de viticulture en vinificatie van premium wines hand in hand gaan met nieuwe technologie en data science. Fascinerend en mag wat mij betreft vaker geagendeerd worden.

Californië, Divers en Duurzaam

(Lars Daniels MV)

Lars is net terug van een interessante wijntrip naar de North Coast van Californië. Dit is het meest prestigieuze wijngebied van de Golden State met Sacramento als hoofdstad. Napa Valley en Sonoma County zijn hier de meeste bekende wijnregio’s. Californië ligt op 32-39°Noorderbreedte en brak als wijnstaat door via het Judgement of Paris in 1976. Hier werden tijdens een blindproeverij van prestigieuze Franse Bordeaux- en Bourgognewijnen een paar geheime Californische wijnen tussengevoegd die zowel voor rood en wit wonnen: Stag’s Leap Wine Cellars 1973 (cabernet sauvignon) en Chateau Montelena 1973 (chardonnay). De Fransen vonden dit niet bepaald leuk maar de naam van Californië als kwalitatief wijngebied stond direct op de kaart. Uiteraard ook door publicaties van wijnrecensent Robert Parker in zijn magazine The Wine Advocate.

In het kader van duurzaamheid ontstaat er volgens Lars een iets ander beeld dan dat we gewend zijn uit Californië. Eerst volgen wat sheets over de wijnregio’s, geografie en klimaattypen. De trend van zware, volle en voluptueuze wijnen is aan het veranderen naar elegantere wijnen met oog voor duurzaamheid. Het is geen Greenwashing, ondanks dat de VS toch wel bekend staat om haar goede PR en marketing. Er is meer bewustzijn en aandacht voor het terroir dan alleen voor vinificatietechnieken en de bekende druivenrassen. De Californische bodem kent een behoorlijke verscheidenheid aan bodemsoorten, waaronder zandsteen, kalksteen, graniet, rivierklei en vulkanisch. Het binnenland van de North Coast is behoorlijk warm maar er is verkoeling van de Grote (koude) Oceaan in het Westen. Californië, goed voor 95% van de wijnproductie en 98% van de wijnexport ontkomt ook niet aan klimaatverandering, veranderend consumentengedrag en vergroening. De zes warmste jaren zijn vanaf 2014 en ook Californië heeft regelmatig te maken met bosbranden, overstromingen, waterschaarste, eerder uitlopen van de wijnstokken en vroeger rijpen van de druiven.

Enkele statistieken Californië:

• 149 wijngebieden of AVA’s (American Viticultural Area)*
• 247.000 hectare wijngaarden
• 110 verschillende aangeplante variëteiten
• 5900 druiventelers en 4500 producenten
• 1,6 graden Celsius warmer dan begin 20^ste eeuw
• De 6 warmste jaren zijn vanaf 2014

Qua duurzaamheid zijn er verschillende certificeringen zoals bv. The Code of Sustainable Winegrowing uit 2022. Het gaat hier niet alleen om goed omgaan met het milieu en het gebruik van kwalitatieve druivenrassen maar ook belangrijk is een goed buur en werkgever te zijn.

Denk ook aan hergebruik van (regen)water, vermindering van uitstoot van broeikasgassen, inzet van modernetechnologie (AI), bevorderen van biodiversiteit, gebruik van zonnepanelen en de inzet van drones. Ja, zelfs elektrische tractoren!

Er wordt geen koper gebruikt als bestrijdingsmiddel tegen ziektes aan de wijnstok maar dat komt vooral doordat valse meeldauw, waartegen koper wordt ingezet, in deze regio vrijwel niet voorkomt. Alles gebeurt zoveel mogelijk biologisch, met sociale aandacht voor gelijkheid, diversiteit en inclusie. Deze belangstelling geeft een extra verkoopstimulans en positief imago aan de wijnbedrijven die hieraan voldoen.

Behalve als wijnregio is de staat Californië uiteraard ook bekend om de Big Tech bedrijven. Er zijn kruisbestuivingen ontstaan voor de inzet van moderne technologie. Dit kan leiden tot nieuwe producten en denkwijzen. Deze kunnen ook in de ‘oude’ wereld ingezet worden, waar klimaatverandering een behoorlijke invloed heeft op de vinificatietechnieken, de druivenrassen en het terroir. Een interessant seminar dat me uitnodigt verder na te denken onder het genot van een paar mooie begeleidende wijnen…

 * (Laatste update op 15 mei 2024 van het TTB (Alcohol and Tobacco Tax and Trade Bureau) totaal in de VS  273 AVA’s, waarvan 152 in Californië)

Geproefd:

1. Rivah Range Chardonnay, Arroyo seco Monterey, Wente Vinyards met 3% gewurztraminer 2022
2. Ramey Chardonnay, Russian River, Sonomo County 2020
3. La Crema, Monterey Pinot Noir 2021
4. Au Bon Climat, Pinot Noir, Santa Barbara County 2020
5. Sand Point Merlot, California 2021
6. Lohr, Syrah Paso Robles 2021
7. Inkgrade Cabernet Sauvignon, Napa Valley 2019
8. Ridge Keyserville Zinfandel, carignan, petit verdot, alicante bouschet, Montebello Cupertino,2019

Chili & Argentinië

‘Wijnen uit Chili en Argentinië zijn meer dan alleen wijnen voor een goede prijs! Er gebeuren daar aan beide kanten mooie dingen’, aldus Peter van Houtert van Verbunt en Verlinden. Hij introduceert Jaime de la Barra en Paula Gonzalez als creatieve, experimentele en visionaire wijnmakers. Paula is in 2020 gestart als wijnmaakster bij Pyros Wines en Jaime eveneens in hetzelfde jaar als wijnbouwdirecteur bij Santa Rita Estates. Beide hebben veel ervaring en brengen deze kennis in de praktijk. Ze hebben een behoorlijke lange vlucht uit Zuid-Amerika achter de rug maar starten met voldoende passie en gepaste trots aan de presentatie.

Chili – Santa Rita – Jaime de la Barra

Jaime bijt de spits af en laat nog eens even zien hoe enorm lang Chili wel niet is. Totaal 4400 kilometer tegen 170 km breed. Als je het uiterste Noorden op London zou plotten reikt het Zuiden van Chili tot in Burkina Faso. Dus enige stigmatisering wat Chili nou precies kenmerkt gaat niet helemaal op. Van woestijnhitte tot Arctische kou en van kale vlakte naar hooggebergte.

Het ligt in een vulkanisch actief gebied met regelmatig aardbevingen, beter bekend als de Ring of Fire. De platentektoniek van Contentinetal Plateau in de Pacific dat zich uitstrekt in een halve boog langs Azië via het Noorden en weer naar Zuid-Amerika naar Chili (Nasca plaat). De meeste vulkanen bevinden zich in dit gebied en aard- en zeebevingen vinden hier regelmatig plaats. We kennen nog de beelden van de Tsunami’s in Thailand 2004 en Japan in 2011. Er liggen 2900 vulkanen in dit gebied. In 1960 en ‘62 werd Chili getroffen door enorme aardbevingen. Die van 1960 had een kracht van 9,6 op de schaal van Richter en was de krachtigste ooit gemeten, de Valdiva Earthquake, die grote schade aan Zuid-Chili heeft aangericht en veel menslevens heeft gekost.

In het noorden valt weinig regen en is de lucht is heel helder. Dit verklaart dat daar, in Atacama, enkele ruimte-observaties gestationeerd zijn (La Stilla, Paranal, Very Large Telescope). Uiteraard is het in en bij de Andes erg koud. Daarnaast brengt de koude kuststroom (Humboldt) ook de nodige verkoeling. De wijngebieden liggen daar precies tussenin.

De rode wijnen komen voornamelijk uit de Costal Region en Central Valley waar veel rivieren zijn aan de voeten van de bergen. Niet alleen het terroir maar juist ook het klimaat is zeer bepalend voor de wijnbouw. Vulkanisch asgeeft te veel vruchtbare grond, wat niet goed is voor wijnbouw. Er wordt gewerkt met verschillende variëteitenwaarbij wordt gekeken naar hoogte en zon-intensiteit en hoe dat zich verhoudt in de rijpheid van de druiven. Het vereist veel fine-tuning, balans, kennis en kunde van de wijnbouwers om een juiste balans te vinden voor de druiven en vinificatie.

Geproefd:

1. Floresta Cardonnay 2020, Limari Valley 100% chardonnay
2. Floresta Field Blend Blanco Apalta, Colchagua Valley 2021, semillon, sauvignon vert, moscatel, torontel, corinto
3. Pewën de Apalta 2020, Apalta Valley 100% carmenere
4. Triple C 2020, Maipo Valley 45% cabernet sauvignon, 40% cabernet franc, 15 % carmenere

Argentinië – Pyros wines / Salentein – Paula Gonzalez 

Pyros Wines ligt op 1400m hoogte in de Valle de Pedernal (San Juan). De jonge wijnmaakster is daar gestart in 2020 maar werkt al in de wijn sinds 2008. Ze staat bekend als creatief, innovatief en past dat toe in de vinificatie. De combinatie klimaat, terroir en hoogte zijn ook hier bepalend voor de wijnen. Het wijngoed Pyros alleen al heeft immers 100 hectare aan wijnstokken en met overige producenten een kleine 800 hectare in totaal! Het wijngoed zelf kent zeven verschillende bodems met diverse druivenrassen. Op het juiste moment oogsten, experimenteren met de vinificatie en telkens proeven is dus ontzettend belangrijk.

Precisie Viticulture

De regio kent verschillende jaren met late regen vlak voor de oogst en met hagel en late vorst in het voorjaar. Jaar 2017, wat over het algemeen een goede kwalitatieve oogst kent, had bijvoorbeeld enorme last van late vorst waarbij zo’n 70% van de productie verloren is gegaan.

Dit leidde mede tot het opzetten van een ‘precisie viticulture’ technologie waarbij sensoren worden ingezet om de temperatuur en het vochtgehalte om de tien minuten te meten. Dit gebeurt op verschillende plots van de wijngaarden waarbij de koele en warmere delen in kaart worden gebracht. Hierdoor ontstaat inzicht in het microklimaat en welke druivenrassen daar het beste groeien. Een mooi neveneffect is de waarschuwing en prognose voor late vorst. Heel interessant om te horen is hoe nieuwe en oude kennis over viticulture samenkomen met de inzet van technologie. De eerste drie wijnen die we proeven zijn van de hand van Paula González en de laatste is gemaakt door José Morales.

Geproefd:

1. Pyros Appelation Chardonnay 2022
2. Pyros Appleation Malbec 2020
3. Pyros Vinyard Block N 4 Malbec 2020
4. Pyros Limestone Hill Malbec 2019

Ook geproefd:

Salentein

We gaan na de seminars nog even de Olofskapel binnen om wat wijnen te proeven zoals twee Single Malbec vinyard wijnen van Salentein: Los Jabalíes en El Tomillo. Beide complexe wijnen met mooi rood en donker fruit met zachte tannines en lange afdronk. De Numina Gran Corte Red is een Bordeaux blend met krachtig rood fruit, viool, cassis en kruidig (kruidnagel). Numina is een bezielende een elegante wijn!

Coppola & Catena

Toch ook nog even Director’s Cut Chardonnay van Francis Ford Coppola 2021 en een Catena Chardonnay 2021 om onze smaakpapillen wat te verzachten bij de Vinites stand. De laatste is wat voller van smaak en de eerste meer in balans.

Nieuw-Zeeland vs Zuid-Afrika

We kunnen weer wat rood aan en vervolgen met de Te Muna Pinot Noir van Craggy Range uit Nieuw-Zeeland bij de stand van Cordier. Prachtig rood fruit, kruidig, beetje tabak maar prima wijn en we vergelijken deze met de Zuid Afrikaanse Pinot Noir van Lemberg. Rijk aan rood- en donker fruit, fris en toch wat aards met zachte tannines.

Itata

We komen tijd te kort voor de vele mooie wijnen die hier worden aangeboden door de verschillende producenten en wijnhandelaren.  We sluiten af met een lichtvoetige frisse Glup Cinsault uit Itata van Longavi en een wijn van zeer oude wijnstokken, eveneens uit Itata. Deze laatste is een wijn gemaakt van zeer oude wijnstokken en missiongrapes ‘Las Olvidadas’. Deze wijn uit 2022 bestaat uit een blend van 80% pais en 20% san francisco druiven van wijngoed Vigno De Martino. Dit 80 jaar oude wijnbedrijf in de handen van de 4^e generatie wil de oude manier van wijn maken in Chili herstellen. Er is geen sulfiet toegevoegd en de most wordt gezeefd met soort kledingstuk dat de steeltjes van de bessen verwijderd. De wijn is krachtig, floraal met veel aroma van rood fruit. Niet eerder dit geproefd. Een elegante wijn waar je wel even aan moet wennen maar met het verhaal erbij (Lars) extra cachet krijgt.

De valleien Itata en BióBió kennen overigens beide een substantieel aandeel zeer oude druiven aangezien veel stokken rond de 16^e eeuw zijn aangeplant door migranten en de bodem phylloxera (druifluis) vrij  is.

Crossing the Oceans is een geslaagde en interessante wijnproeverij van diverse premium wijnen. De seminars zijn leerzaam en combineren het nuttige met het aangename. Het daagt uit om je meer te verdiepen in wat er aan het veranderen is in de wijnbouw en wijnwereld.

Ik kijk nu al uit naar de volgende editie van Crossing the Oceans.

Jon Peter van den Oever (Register Vinoloog).